پروژه های آبخیزداری و آبخوانداری از راه های موثر در مقابله با خشکسالی و سیل است. در این گزارش به تجربه های موفق آبخیزداری در استان اصفهان می پردازیم.
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم «پرونده معجزه آبخیزداری»؛ آبخیزداری و آبخوانداری از فناوری های نوین به شمار می رود که آثار و دستاوردهای متعددی به خصوص در مقابله توامان با خشکسالی و سیل را به همراه دارد. در این یادداشت محمد آزاد «دبیر کارگروه آبخیزداری کانون جهادگران جهاد سازندگی» به یکی از نمونه های موفق آبخیزداری و آبخوانداری در فلات مرکزی ایران پرداخته است:
یکی از تجربه های موفق آبخیزداری و آبخوانداری که در سال جاری به منظور مقابله توامان با سیل و خشکسالی انجام شده است، پروژه آبخیزداری و آبخوانداری منطقه مرکزی و شمال شرق استان اصفهان است که از جمله مناطق خشک و بیابانی استان اصفهان محسوب می شود. اجرای پروژه های آبخیزداری و آبخوانداری در این استان توام با توفیقات و دستاوردهای منحصربفردی در سطح منطقه بوده است که از جمله این دستاوردها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
مزرعه مشجری انارک: این مزرعه به وسعت یک صد هکتار است که در آن پسته کاشته شده و کلا با مهار سیلاب ها آبیاری می شود و به محصول رسیده است.
پروژه پخش سیلاب قدومه: این پروژه در 5 کیلومتری غرب انارک به وسعت دویست هکتار اجرا شده که در آن گل محمدی و پسه و گیاهان دارویی کشت شده و به محصول رسیده است.
طرح پخش سیلاب حسین آباد خور و بیابانک: این پروژه به وسعت 100 هکتار در روستای حسین آباد خور و بیابانک اجرا شده و با کنترل سیلاب ها در بالادست قنوات و چشمه سارهای منطقه تأمین آب پایدار آن منطقه را فراهم نموده و در 100 هکتار عرصه مذکور نیز پسته و بادام و بنه و بادام کوهی و گونه های جنگلی غیرمثمر با موفقیت کاشته شده و به نتیجه مطلوب رسیده است.
عملیات آبخیزداری حوزه بازیاب خور و بیابانک: در این پروژه به وسعت 700 هکتار پخش سیلاب در روستای هفت تومان و اجرای دو بند بتونی سیلاب ها مهار و بیش از 4 و نیم میلیون متر مکعب آب جهت تزریق به سفره آب منطقه مدیریت شده است و باعث تأمین آب شرب شهر خور با جمعیت هفت هزار نفر گردیده است.
عملیات آبخیزداری حوزه عروسان گلستان: این پروژه پخش سیلاب در عرصه ای به وسعت 100 هکتار اجرا و با استحصال یک میلیون متر مکعب در بالادست 5 رشته قنات تأمین آب پایدار منطقه را فراهم نموده است. این پروژه ضمن تغذیه قنوات، مزارع و روستاهای منطقه را از تخریب سیلاب ها نجات داده است.
نکته قابل توجه آنکه در دیگر مناطق استان اصفهان هر جا پروژه های آبخیزداری و آبخوانداری اجرا نشده و رگبارهای تند باریده است از جمله روستاهای بیاضه شهرستان خور و بیابانک سیلاب ها باعث تخریب گسترده قنوات و مزارع و سکونت گاه ها گردیده است. لذا این الگو سازی می تواند در طراحی الگوی توسعه پایدار سایر استان ها به خصوص استان های محروم مثل استان سیستان و بلوچستان پیاده سازی شود.
سخن پایانی آنکه آثار و دستاوردهای مذکور در مناطق خشک و بیابانی اصفهان در سال جاری که وضعیت شدید خشکسالی همه را نگران نموده، توانسته است قابلیت فعالیت ها و فناوری آبخیزداری و آبخوانداری را به همگان اثبات کند؛ زیرا که در کل سرزمین اعم از مناطق بیابانی یا نیمه بیابانی و مناطق خشک هر زمان کاهش بارش باشد خشکسالی نگران کننده و هر زمان بارش نزولات باشد تخریب مزارع و سکونت گاه ها و جاده ها و کشتار دام و طیور و انسان ها را شاهد بوده ایم.
